«Μπαγιάτικο φαγητό (:θέμα). Ξαναζεσταμένο!...» ίσως να σχολιάσουν κάποιοι. Και δικαίως! Μα τι να κάνω που αφενός μεν κάποιοι θέλουν τη τροφή… «μασημένη» κι εύπεπτη, αφετέρου δε μου αρέσει το συγκεκριμένο θέμα; [«Είμαι μακαρονάς, τι να κάνουμε;», που λέει κι ο άλλος… «Είμαι λάτρης των βιβλίων και βιβλιοφάγος… γιατί να το κρύψουμε άλλωστε;…», που λέω κι εγώ…] Α, και μια παρατήρηση αυτοκριτική: Τόσο η σημερινή, όσο και η προηγούμενη ανάρτησή μου, ήταν ιδιαίτερα «βιαστικές» [«Γρήγορα ναι, πρόχειρα όχι», όμως…] Τις κατέγραψα και τις ανάρτησα έτσι ακριβώς όπως μου βγήκαν, χωρίς να τις ξαναδιαβάσω καν, χωρίς να προσθέσω… «μπαχαρικά» και χωρίς να τις «γαρνίρω» για να είναι ευπαρουσίαστες. Συγχωρέστε με, αν νομίζετε, γι’ αυτό…
Ξαναγράφοντας και ξαναμιλώντας [“χαλαρή καλοκαιρινή κουβέντα να γίνεται!..”] για βιβλία και για διάβασμα
«….Είμαστε, λέει, ό,τι τρώμε, ό,τι καταναλώνουμε… Περίπου… Διότι, κατ’ ακρίβεια, έχει σημασία και πώς το τρώμε, οι λοιπές συνήθειές μας, οι συνδυασμοί κ.λπ.»
«Είμαστε και γινόμαστε, ψυχοπνευματικά και διανοητικά, ό,τι διαβάζουμε!...»
Εξυπακούεται (ή… υποτίθεται) ότι ως έξυπνοι άνθρωποι, που θέλουμε το καλύτερο για τον εαυτό μας, για το μέλλον μας, για την πρόοδό μας, για την πνευματική μας καλλιέργεια, έχουμε καταλήξει ή αποδεχθεί, μόνοι μας και εκούσια, κάποιους κανόνες… «υγιεινής διατροφής».
[«Δεν χάφτουμε εμείς ό,τι μας δίνουν»… Ή «δεν μασάμε» γενικώς!... «Δεν τρώμε κουτόχορτο»!... κ.λπ.]
Είναι γνωστό σε όλους ότι τα βιβλία που παράγονται (:γράφονται και εκδίδονται), αλλά και πωλούνται, είναι περισσότερα από κάθε άλλη εποχή. Τα βιβλιοπωλεία (και όχι μόνο, παρακαλώ!...) έχουν γίνει «super markets βιβλίων» (ή έχουν αποτελέσει τμήμα των super market –και όχι μόνο, επαναλαμβάνω!...).
Διότι ο καθένας, πλέον, είναι εύκολο να εκδώσει ένα βιβλίο. Αυτό, κατ’ αρχάς, είναι, βεβαίως, θετικό. Και κανείς δεν θα μπορούσε, βεβαίως, να ζητήσει, στην εποχή μας, να υπάρχει οποιοσδήποτε (και δη προληπτικός!) έλεγχος στο τι εκδίδεται.
Όμως, ενώ ως καταναλωτές τροφίμων είμαστε, πλέον, αρκετά «ψυλλιασμένοι» και «ψαχνόμαστε» για ό,τι μας πωλούν τα super markets [ελέγχοντας τα διάφορα «Ε» των συσκευασιών, αποφεύγοντας π.χ. τα γιαούρτια με 2% λιπαρά, αλλά όχι αυτά με 0%, γιατί είναι ανθυγιεινά και επικίνδυνα, προσέχοντας τις χρωστικές και τα πρόσθετα κ.λπ.] και στα καταστήματα εστίασης [απαιτώντας να μην είναι, για παράδειγμα, προτηγανισμένες οι πατάτες που μας σερβίρουν, να έχουν τηγανισθεί σε σπορέλαιο και όχι σε… ορυκτέλαιο κ.λπ.] και μάλιστα αναλαμβάνουμε προσωπικά την ευθύνη του ελέγχου του ελέγχου αυτού, παρότι γνωρίζουμε ότι υπάρχουν αγορανομικές, αστιατρικές και άλλες ελεγκτικές υπηρεσίες [λέμε τώρα… εάν και όσο λειτουργούν επαρκώς!...], φοβούμαι πως στο διάβασμα ελάχιστη σημασία δίνουμε…
Αλήθεια, όπως έγραψα ήδη, θα δίναμε στα παιδιά μας να τρώνε, ανεξέλεγκτα, μπισκότα, καραμέλες, τσίχλες, σνακς κ.λπ., μόνο και μόνο διότι χαρακτηρίζονται και προωθούνται ως «παιδικές τροφές»; Τότε γιατί τα αφήνουμε, ανεξέλεγκτα, να διαβάζουν κόμικς ή κάθε είδους «παιδικό» βιβλίο, χωρίς να ενδιαφερόμαστε καν για το περιεχόμενό τους;
Και αν αυτό είναι αυτονόητο για εσάς, εάν δηλαδή συμφωνείτε ως προς αυτό μαζί μου… καλώς ή κακώς το επόμενο ερώτημά μου αφορά όχι μόνο τα παιδικά, αλλά και τα δικά μας, δηλαδή των ενηλίκων, τα αναγνώσματα: Θα τρώγατε, αλήθεια, μονίμως και καθημερινώς σε ένα εστιατόριο γρήγορης εστίασης (κοινώς «φαστφουντάδικο») τύπου “McDonald’s”; Σίγουρα μπορεί να είναι αυτή η εύκολη λύση… «Γρήγορα ναι, πρόχειρα όχι»… Τάχα! «Το απαιτούν ή το επιβάλλουν οι συνθήκες, ο τρόπος της ζωής μας», θα μου πείτε ίσως, όπως έχω ακούσει, άλλωστε, από πολλούς. Είτε «λόγω κούρασης απ’ την δουλειά και τον φόρτο της καθημερινότητας», είτε διότι [από δικαιολογίες είμαστε, εμείς οι άνθρωποι, εφευρετικότατοι και ανεξάντλητοι…] «το καλοκαίρι απαιτεί κάτι ελαφρό ως ανάγνωσμα» κ.λπ., η εύκολη και διαδεδομένη επιλογή των περισσότερων είναι η λογοτεχνία και δη η πεζογραφία: διήγημα ή μυθιστόρημα. Και μάλιστα συχνά από τα πιο εύκολα και ελαφριά (ακόμα κι αν πρόκειται για δράματα) τύπου όχι πια «Βίπερ» ή «Άρλεκιν» μα επιπέδου σεναρίου για τηλεοπτική σειρά…
Τουλάχιστον να ήταν Ποίηση!...
Και όχι μόνο, βεβαίως… Μα βιβλία, ει δυνατόν, κάθε είδους: Ψυχολογίας, Κοινωνιολογίας, Δοκίμια, Φιλοσοφίας, Επιστημονικά, Ενημερωτικά, Ιστορικά… και άλλα… ένα σωρό είδη και κατηγορίες υπάρχουν!...
Θα επιλέγατε, άραγε, ποτέ, για τη διατροφή σας, μια τροφή, την ίδια πάντα, και μάλιστα «σκέτη»; Θα μπορούσατε να «καταπιείτε» (και μάλιστα σε κάθε σας γεύμα!...) μια σκέτη μπριζόλα, χωρίς τη συνοδεία γαρνιτούρας (πατάτες, για παράδειγμα) ή/και σαλάτας; Ή δεν θα πίνατε μαζί κάτι, ως συνοδευτικό;…
Ο οργανισμός μας [το ξέρετε ήδη προ πολλού, το είπαμε, το γράψαμε…] θέλει, απαραίτητα, όλες τις βιταμίνες και όλα τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία, διότι διαφορετικά θα υπάρξουν, αργά ή γρήγορα, επιπτώσεις: «Στομαχικές διαταραχές», και όχι μόνο, βέβαια, μα και γενικότερα προβλήματα υγείας. Αυτό καθ’ όσον αφορά στην φυσική διατροφή μας.
«Διανοητική κατάπτωση και εκφυλισμός», εν προκειμένω, καθ’ όσον αφορά την πνευματική διατροφή μας…
Μα… «για όλα αυτά, τα βασικά, τα σπουδαία, τα απαιτούμενα, ενημερωνόμαστε και παίρνουμε τα αναγκαία “ιχνοστοιχεία” από την τηλεόραση», ίσως μου πουν κάποιοι. Ή και «από την ίδια τη ζωή» ή «από συζητήσεις», ίσως να «μου την πούν» κάποιοι περισσότερο «μαγκίτες» και (τάχα μου!) «ψαγμένοι». Και αν δεν μου κάνετε, βεβαίως, πλάκα, αλλά μιλάτε στ’ αλήθεια σοβαρά, επιτρέψτε μου να επισημάνω πως (κατά τη γνώμη μου τουλάχιστον…) δεν νοούνται και δεν λογίζονται ως ψυχολόγοι και κοινωνιολόγοι όλες εκείνες οι «τηλε-περσόνες» που στριμώχνονται στα κανάλια (σε όποια «ζώνη»!...), όσο γνωστοί και καταξιωμένοι και αν είναι… […ως «τηλεπερσόνες», βεβαίως, και όχι ως επιστήμονες, ειδικοί ή εμπειρογνώμονες… ή ακόμη «παντογνώστες φωτεινοί», δημοσιογράφοι…]
Γράφοντας, τις προάλλες, για τους κανόνες υγιεινής διατροφής, αναφέρθηκα, μεταξύ άλλων, και στη μεγάλη σημασία της καλής μάσησης… Αν καταπίνουμε, αμάσητα και βιαστικά και άκριτα, ό,τι διαβάζουμε, τότε… αλλοίμονό μας! Θα έχουμε, το δίχως άλλος, προβλήματα είτε στομαχικά, είτε και πάχους… «Διανοητικά…εμφράγματα» και «εγκεφαλικές συμφορήσεις» είναι, επίσης, ιδιαίτερα πιθανές σε τέτοιες περιπτώσεις, αν όχι σε βαθμό βεβαιότητας…
…Υπάρχουν κι άλλοι κίνδυνοι, σαφώς, απ’ το διάβασμα… Να «καβαλήσει κάποιος το καλάμι» και να νομίζει, ο δόλιος, πως οι γνώσεις που απέκτησε, σημαίνουν και «σοφία»… Ή, πάλι, ένα άλλο σύμπτωμα, μια άλλη ασθένεια (μάλλον κατά τι ελαφρύτερη περίπτωση) να θεωρήσει κάποιος, ημιμαθής, πως είναι «παντογνώστης». Αν θα μπορούσε να διαγνωσθεί μια τέτοια προδιάθεση, αναμφίβολα ο «γιατρός» θα συνιστούσε «παντελή αποχή απ’ τα βιβλία»! Διότι, βέβαια, ο ημιμαθής είναι σαφώς χειρότερος του αμαθούς…
‘Έγραψα, μόλις παραπάνω, για «προδιάθεση» και για σχετική «διάγνωση» και… ο νούς μου πέταξε, συνειρμικά, στα τόσο διαδεδομένα, εσχάτως, διατροφικά «τεστ δυσανεξίας». Αναφέρομαι, καθώς ήδη καταλάβατε, στις περιπτώσεις που κάποιοι έχουν πρόβλημα αλλεργίας. Όχι, εν προκειμένω, με κάποιες συγκεκριμένες τροφές, μα με συγκεκριμένα είδη βιβλίων ή συγκεκριμένων συγγραφέων ή συγκεκριμένης θεματολογίας. Και δεν μιλάμε εδώ για την παιδική και παιδιάστικη «αντίδραση» που είχαμε, ενδεχομένως, όλοι μας, σε κάποια (παιδική) «φάση της ζωής μας» και ευτυχώς αργά ή γρήγορα την ξεπεράσαμε με τον καιρό [εγώ προσωπικά, για παράδειγμα, όταν ήμουν μικρός δεν μπορούσα καν να δοκιμάσω μελιτζάνες και γιαούρτι, γιατί «μου έφεραν –πώς αλλιώς να το πώ- αλλεργία»… Τώρα, μεγαλύτερος και (διατροφικά) ωριμότερος πια, τρώω και μ’ αρέσουν και τα δύο… Κι αναρωτιέμαι αν θα πρέπει να εύχομαι να μεγαλώσει (ή ίσως όχι;…) κι η μικρή Μαφάλντα, για ν’ αρχίσουν να της αρέσουν οι σούπες…] Ούτε αναφέρομαι σε φαινόμενα είτε παλιμπαιδισμού είτε «γεροντικής άνοιας» κάποιων μεγάλων στη στάσητους προς κάποιες... «τροφές».
Αναφέρομαι σε περιπτώσεις ανθρώπων που σου λένε (και το εννοούν, το νιώθουν) πως «δεν μπορώ να διαβάσω Νίκο Καζαντζάκη ή Χρήστο Γιανναρά ή Νίκο Δήμου ή όποιον άλλο» (λιγότερο ή περισσότερο αμφιλεγόμενο) ή, ακόμη, «αυτό που δεν αντέχω να διαβάσω είναι (ας πούμε!) μαρξιστικά ή (στην άλλη άκρη) θεολογικά βιβλία». [«Διαβάζω για Χριστιανισμό και βγάζω σπυράκια» μου είπε ο άλλος…]
Όλοι αυτοί, φοβούμαι και νομίζω πως «θα πρέπει να το ψάξουν, να το κοιτάξουν»… Διότι είναι, άλλωστε, προς όφελός τους, για το καλό τους [Και –σίγουρα!- υπάρχει λύση…] Διότι «κλείνοντας έξω απ’ το μυαλό τους το (κατά τη γνώμη τους) λάθος, κλείνουν, ταυτόχρονα, έξω απ’ αυτό, και την αλήθεια»…
Δεν τελειώνουν εδώ, βεβαίως, οι κανόνες…
Ούτε, φυσικά, κι οι παραλληλισμοί. Ανάμεσα στην υλική και στην πνευματική τροφή…
Θα μου επιτρέψετε μερικούς ακόμα;
Συμβουλεύουν, μεταξύ άλλων, οι διατροφολόγοι, να αποφεύγουμε την υπερβολή στην κατανάλωση χυμών, ακόμα και φρεσκοστυμμένων, και να προτιμούμε την κατανάλωση φρούτων. Για λόγους που, βεβαίως, είναι αυτονόητοι… Λοιπόν, ίσως το ισότιμο αντίστοιχο που αφορά στα βιβλία είναι πως μάλλον θα πρέπει να αποφεύγουμε την απλή ανάγνωση αποσπασμάτων από βιβλία, «τσιτάτων» κ.λπ., επιλεγμένων από άλλους… διότι τότε ελοχεύει, και πάλι, ο κίνδυνος της παχυσαρκίας…
«Η υπέρμετρη κατανάλωση κρέατος έχει ως αποτέλεσμα, κατά πως λένε οι ειδικοί επιστήμονες, και την αύξηση της επιθετικότητας και της βιαιότητας των ανθρώπων», έγραφα επίσης τις προάλλες. Και όλοι γνωρίζουμε, βεβαίως, πως η κατανάλωση μολυσμένων κρεάτων (ή/και κάθε άλλου τροφίμου) έχει επίσης σοβαρές παρενέργειες… Έτσι συμβαίνει, νομίζω, και με τα βιβλία: Η μονομέρεια στην ανάγνωση π.χ. μόνο μαρξιστικών ή μόνο θρησκευτικών κ.λπ. βιβλίων είναι πιθανό να προκαλέσει… «σπογγώδη εγκεφαλοπάθεια»…
…Μπορούν ακόμα να λεχθούν κι άλλα, πολλά και διάφορα…
… «Δικό σας!»… όπως έκλεισα και τις προάλλες..
