Εμείς και οι Άλλοι… (Μέρος Β’) Η Συλλογικότητα…

[Δεν ξέρω πόσο παρατηρητικοί είναι όλοι αυτοί που με διαβάζουν, πάντως αναμφίβολα κάποιοι παρατήρησαν στην προ-προηγούμενη ανάρτησή μου (αυτή με τον τίτλο “Εμείς και οι Άλλοι… Οι “άλλοι”: η Κόλαση και ο Παράδεισός μας”), ότι η αρίθμηση των “κεφαλαίων” παρουσίαζε ασυνέχεια, αφού έλειπε το «3^ο». “Αυτό το… κενό, λοιπόν, έρχεται να καλύψει η σημερινή μου ανάρτηση”, όπως θα έλεγε κάποιος πολιτικός… Και ουδεμία σημασία έχει ότι το κενό αυτό εγώ ο ίδιος το δημιούργησα… (ή, αντιστοίχως, ο πολιτικός…)]

Εμείς και οι Άλλοι… (Μέρος Β’) Η Συλλογικότητα…

[Συνέχεια από το προ-προ-προηγούμενο και συμπλήρωση στο προ-προηγούμενο]

#3) “Κάνε το καλό και ρίξ’το στο γιαλό”….

Η έκφραση αυτή που φέρνει, συνειρμικά, μια άλλη έκφραση, επίσης για γιαλό:

“Ή στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε”…

Κι αυτή, με τη σειρά της, μου θυμίζει μια άλλη έκφραση και παροιμία:

“Οι πολλοί καπεταναίοι ρίχνουν έξω το καράβι”…

Κι όμως, γνωρίζω κάποιο καράβι που η συλλογικότητα δεν το’χει ρίξει έξω… Το αντίθετο μάλιστα!... Αναφέρομαι, εν προκειμένω, στη συλλογική διαχείριση της Βικιπαίδειας. Που εδώ και κάποια χρόνια πλέει στη θάλασσα του Διαδικτύου και, όπως προείπα, όχι μόνο δεν έπεσε έξω, αλλά, αντιθέτως, έρριξε έξω την ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια “Encarta” της περίφημης Microsoft του πολύ Billy Gates…

Η περίπτωση αυτή μου έφερε στο νου, συνειρμικά, άλλη μια διαφαινόμενη, μακροπρόθεσμα, “ήττα” της Microsoft: Ο γνωστός μας Internet Explorer φαίνεται πως με το πέρασμα του χρόνου θα χάσει το παιχνίδι απ’ τον Mozilla Firefox, που, αν δεν κάνω λάθος, είναι κι αυτός αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας…

Αναμφίβολα, πάντως, προϊόν και αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας είναι το λειτουργικό σύστημα Linux, το “αντίπαλο δέος” στα διαδεδομένα Windows της Microsoft. Το οποίο Linux φαίνεται επίσης να κερδίζει συνεχώς “πόντους” και έδαφος, από τη συλλογικότητα των χρηστών, εις βάρος της πρότασης – προϊόντος της μεγάλης πολυεθνικής…

“People have the power”, τραγουδούσαμε…

Πότε οι άνθρωποι, συλλογικά, έχουν δύναμη; Όταν ομονοούν και “συντονίζονται”!... [Θυμηθείτε, για παράδειγμα, την ιστορία του Ιησού του Ναυή… Και δεν είναι η μόνη περίπτωση, βεβαίως… Αντιθέτως!...]

Βεβαίως η δύναμη του πλήθους δεν είναι, πάντα, για καλό… Διότι, βλέπεις, η ομάδα, το σύνολο, ο λαός, συλλογικά θεωρούμενος, δεν σκέπτεται, δεν καθοδηγείται από τη λογική, αλλά από την “ψυχολογία του όχλου”. Και, συνεπώς, μπορεί εύκολα να “άγεται και να φέρεται”… “Πάντα ευκολόπιστος και πάντα προδομένος”… Εκλέγει τον Γουλιμή [“ανθ’ημών…”], φυλακίζει τον Κολοκοτρώνη, εξοστρακίζει τον δίκαιο Αριστείδη, εκλέγει τον Χίτλερ, θεοποιεί τον Στάλιν… Σταυρώνει τον Χριστό, που μόλις λίγες μέρες πριν τον υποδεχόταν (σαν αύριο, Κυριακή των Βαϊων) με “Ωσαννά”…

Αλλά αν μορφώσουμε το λαό και (ιδίως!) αν τον καλλιεργήσουμε… τότε πραγματικά (ή “ουτοπιστικά”;…) θα μπορούσε ν’αλλάξει η κατάσταση και να γίνει ο κόσμος, Κόσμος! Δηλαδή κόσμημα!... [“Ως χαρίεν ο άνθρωπος, όταν άνθρωπος εί”…]

Μεγάλη Παρασκευή… (…πριν από χρόνια…)

Τα παρακάτω είχαν γραφεί μια Μεγάλη Παρασκευή, πριν από (κάποια…) χρόνια…]:

Α’

“Επιθυμίαν επεθύμησας”, Κύριε, εκείνο το Πάσχα, “φαγείν με τους μαθητάς Σου”.

Εγώ επεθύμησα, απλώς, να φάγω…

…Κι οι σύγχρονοι “μαθητές Σου” με περιφρόνησαν…

Και γνώρισα κι άλλους…

…που δεν μπορούσαν καν να έχουν επιθυμίες…

Δεν λυπάμαι για μένα.

Εκείνους λυπάμαι!

Και πιότερο, ακόμα, τους “μαθητές Σου”…

B’

Πόθησα να δω την εκκλησία γεμάτη.

Την είδα!...

…και μετάνιωσα!...

Πανηγύριζαν τα περιοδικά ότι γέμισαν οι εκκλησίες.

Από “πιστούς”! Από πίστη.

Από πίστη;…

Αν έβλεπαν, θα καταλάβαιναν.

Και θα μετάνιωναν.

Όχι τα περιοδικά!

Οι “όψιμοι” πιστοί…

Γ’

Στον Κήπο της Γεθσημανή, Κύριε, ήσουνα μόνος.

Το ίδιο κι ως τον Γολγοθά Σου.

Μόνος.

Μέσα στο πλήθος..

Οι μαθητές Σου δεν μπορούσαν να σε βοηθήσουν.

Εκείνη τη στιγμή.

Δεν σε ένιωσαν. Δεν σου έμοιαζαν.

Και, έτσι, ζήτησες βοήθεια από μακριά…

Μόνος κι εγώ μέσα στο πλήθος της λειτουργίας της Αγίας Παρασκευής.

Ανήμποροι οι φίλοι μου και οι γνωστοί μου

να νιώσουν το δικό μου “Γολγοθά”.

Δεν τους κατηγορώ γι’ αυτό!

Λυπάμαι που’ναι τόσο μακριά

Αυτός που θα μπορούσε να με βοηθήσει

Ο όμοιός μου.

Ο άλλος εαυτός μου!...

Δ’

Γιατί φεύγετε, λοιπόν, μόλις “βεβαιωθείτε” για τη Σταύρωσή μου;

Γιατί φορέσατε τα γιορτινά σας και περάσατε να ανάψετε ένα κερί, στον Τάφο μου, στο δρόμο για τη διασκέδασή σας;

(…εάν, βεβαίως, η “κοινωνικότητά” σας δεν σταματήσει εδώ…)

Κι όταν έγινε, πια, η Ανάστασή μου, γιατί δεν μείνατε για τη Χαρά;

Ανάψατε, άραγε, απ’ τη φλόγα της Ανάστασης καμιά φλογίτσα στην καρδιά σας;

Κι ο οβελίας σας, άραγε, να ’ναι κι αυτός από χαρά για τη δική μου την Ανάσταση;

Θα μου απαντήσετε του χρόνου! Την Μεγάλη Τρίτη! Της μετανοίας…

Εμείς και οι Άλλοι… Οι “άλλοι”: η Κόλασή μας και ο Παράδεισός μας

[“Συνεχίζεται…” έγραφα τις προάλλες…

Κι άντε να δούμε, τώρα, πώς “συνεχίζεται”…

Διότι, τελικά, αποδεικνύεται πως δεν είναι σκόπιμο να σταματάς τον εαυτό σου (ή να λες στον άλλο να σταματήσει), όταν υπάρχει “οίστρος”, δηλαδή έμπνευση (τρόπος του λέγειν…). Αν χαθεί η έμπνευση… χάθηκε!... (και… “χαθήκαμε”!...)]

Τι έγραφα, λοιπόν, τις προάλλες; “Κάνε το καλό και ρίξ’το στο γιαλό”… Νομίζω πως υπάρχουν πολλές διαφορετικές προοπτικές για τη συνέχειά του, ανοίγονται δρόμοι διαφορετικοί προς σκέψη…

#1) “Κάνε το καλό και ρίξ’το στο γιαλό”. Το κακό (το δυστύχημα!) είναι ότι στο γιαλό συνήθως ρίχνουμε ό,τι κακό και έτσι έχουμε ρυπάνει τους γιαλούς και τις θάλασσες και τους ωκεανούς (και ολόκληρο τον πλανήτη!...) και… “θα το βρούμε μπροστά μας”… τι λέω;… Το βρήκαμε ήδη!....

#2) “Κάνε το καλό και ρίξ’το στο γιαλό”. Ως Seagull/Γλάρος έχω δει και μπορώ να σε διαβεβαιώσω ότι είναι πάρα πολλοί αυτοί που έχουν κάνει το καλό, κρυφά, σιωπηλά, αθόρυβα, και “το’χουν ρίξει στο γιαλό”. Το έκαναν διότι το ένιωσαν, αυθόρμητα ή ως “χρέος ιερό”… Υπάρχουν, βέβαια, κι οι άλλοι… Καταλαβαίνεις ποιους εννοώ: Αυτούς που… επιπλέουν… Όπως οι φελλοί… Αυτοί που κάνουν (το καλό, εν προκειμένω) για να φανούν… Να επιδειχθούν… Πολιτικάντηδες “νέας κοπής”, “TV-περσόνες” κ.λπ. [Ποιος θα μας σώσει… δηλαδή πώς θα σωθούμε απ’αυτή την κοινωνική ρύπανση;…]

#4) “Κάνε το καλό και ρίξ’το στο γιαλό”, λένε…

“Αν κάνεις το καλό, θα πας στον Παράδεισο”, λένε οι άλλοι…

Και “αν κάνουμε, όλοι μας, μόνο το καλό, θα φέρουμε τον Παράδεισο στη Γη”, λένε οι ουτοπιστές, “θα κάνουμε Πραγματικότητα τη Φαντασία, θα δώσουμε Τόπο στην Ου-τοπία”!...

Για Παράδεισο έγραψα και σκέφτηκα, συνειρμικά, και την Κόλαση. Και, ιδίως, τη σπουδαία ρήση του σύγχρονου φιλόσοφου: “Κόλασή μου είναι οι άλλοι”!...

Πόσες σκέψεις δεν μπορεί να προκαλέσει, αλυσιδωτά, η παραπάνω φράση, με τη φρικτή αλήθεια που κρύβει… Μα η αλυσίδα αυτή, τελικώς, αλυσοδένει εμάς τους ίδιους… Όλους μας!... Έναν προς ένα…

Και ποια είναι η Λύση, άραγε, απ’ αυτόν τον Γόρδιο Δεσμό; [Η λέξη “Λύση” μπορεί να έχει την έννοια που σχετίζεται με την αρχαία –και όχι μόνο- τραγωδία!...]

Ποια μπορεί να είναι η Σωτηρία μας;

Ν’ αλλάξουμε Οπτική! Ν’αλλάξουμε Θεώρηση! Ν’αλλάξουμε Γνώμη, Άποψη! Να νιώσουμε, να συνειδητοποιήσουμε πως…

“Παράδεισός μας είναι οι άλλοι”!...

Οι άλλοι, έτσι όπως είναι, αλλά, πολύ περισσότερο, έτσι όπως θέλουν και εύχονται και οραματίζονται, κατά βάθος, να είναι!... Όντας προεχόντως ελεύθεροι, δηλαδή με δυνατότητα επιλογής απ’ όλες τις δυνατές πιθανότητες, τις οποίες θα γνωρίζουν πλήρως… [Και γι’αυτό “δει” και “χρη” να είναι πεπαιδευμένοι, μορφωμένοι, καλλιεργημένοι…]

Μόνο έτσι νοείται η Σωτηρία. [Η λέξη “Σωτηρία”, θυμίζω, προέρχεται και σχετίζεται, εννοιολογικά, με το “σώος”, που σημαίνει “ολόκληρος”!...] Σωτηρία και για εμάς τους ίδιους! Διότι, τελικά, χωρίς τους άλλους, δεν (μπορούμε να) είμαστε “σώοι”, δεν (μπορούμε να) είμαστε ολόκληροι!

Αυτό είναι το νόημα και η ουσία της θεολογικής φράσης “Σωτηρία δεν νοείται έξω από την Εκκλησία”. Την Εκκλησία της Συλλογικότητας, της Κοινωνικότητας, της Επι-κοινωνίας με τους άλλους. Δεν νοείται σωτηρία “κατά μόνας”. Δεν υπάρχουν “καλοί κατά μόνας”. Δεν υπάρχουν άγιοι μέσα σε… δοκιμαστικούς σωλήνες και… αποστειρωμένα εργαστήρια!...

Σωτηρία μας είναι η Εκκλησία, η Κοινωνία!...

Παράδεισός μας είναι οι άλλοι!...

π.Υ. (προ Υπολογιστών), π.Δ. (προ Διαδικτύου), μ.Δ. (μετά Διαδίκτυον) και p.B. (post Blogging) εποχές (μου)

…Όταν ήμουν παιδί (και όταν, αργότερα, ήμουν ερωτευμένος…) έριχνα, συχνά – πυκνά, στη θάλασσα χάρτινα καραβάκια ή λεμονόκουπες “μεταμφιεσμένες” σε πλεούμενα, τα όνειρά μου, λέει, να ταξιδέψουν μακριά, να φθάσουν σε κάποιον (απροσδιόριστο…) προορισμό…

Οι ναυαγοί πάλι, λένε (ή βλέπουμε στις διάφορες κινηματογραφικές ταινίες), έβαζαν γραπτά μηνύματα μέσα σε μπουκάλια και τα έριχναν στη θάλασσα, ευχόμενοι και ελπίζοντας να γίνουν αντιληπτά από κάποιον και να δρομολογηθεί, έτσι, η διάσωσή τους…

Στην π.Υ. (:προ υπολογιστών…) ή στην π.Δ. (:προ Διαδικτύου) εποχή (μου), νομίζω πως ήταν αντίστοιχο αυτό που έκανα: Έγραφα σε χαρτιά, μικρά ή μεγαλύτερα, ρητά, αποφθέγματα, γνωμικά, αποσπάσματα από βιβλία κ.λπ., τα αναπαρήγαγα φωτοτυπικά, και τα άφηνα “εδώ κι εκεί”, σε δημόσιους χώρους, ευχόμενος πως θα “γλυτώσουν” από τα χέρια επιμελών καθαριστριών, πως θα τραβήξουν το περίεργο βλέμμα κάποιων αγνώστων συνανθρώπων μου και στη συνέχεια, με το περιεχόμενό τους, θα τους διαφωτίσουν, θα τους συγκινήσουν, θα τους προβληματίσουν, θα τους ανακουφίσουν συναισθηματικά, θα τους καθοδηγήσουν κ.λπ.

[Συχνά έχω αναρωτηθεί κι έχω πλάσει, στο μυαλό μου, φανταστικές ιστορίες για το πού κατέληξαν και τι αποτέλεσμα μπορεί να επέφεραν κάποια τέτοια χαρτάκια που “απελευθέρωσα”, για παράδειγμα, στα τραπέζια και τα γκισέ των ταχυδρομικών γραφείων… Συχνά έχω αναρωτηθεί, επίσης, πώς εξελίχθηκε και πού τελείωσε, για παράδειγμα, το ταξίδι της λεμονόκουπας (ή μήπως ήταν γλυκόκαρπο μανταρίνι;…) που ρίξαμε στη θάλασσα, κάπου έξω από την Χαλκίδα, στην Εύβοια…]

Στην μ.Δ. (:μετά Διαδίκτυον) και ιδίως στην p.B. (:post Blogging) εποχή (μου), νομίζω πως είναι αντίστοιχο, και πάλι, αυτό που κάνω: Διαλέγω ρητά, αποφθέγματα, γνωμικά, αποσπάσματα από βιβλία, ωφέλιμες ιστορίες κ.λπ., και “μεταμφιεσμένος” σε “Eagle” [http://eaglestefanos.blogspot.com/], τα… βάζω σ’ ένα μπουκάλι και, με τις ίδιες ευχές κι ελπίδες, τα ρίχνω στη… θάλασσα του Διαδικτύου, όπου τα βρίσκουν διάφοροι… “σέρφερς”…

Υπό το πρίσμα αυτό η βασική ιδέα δεν διαφέρει… Διαφέρουν, όμως, νομίζω, τα αποτελέσματα. Υπό την έννοια ότι συχνά είναι πιο “απτά”, ότι γίνονται “αντιληπτά”. Είτε επιφανειακά, είτε (κάποιες φορές ευλογημένες…) και βαθύτερα.

Το γεγονός ότι το ιστολόγιο “Eagle” έχει μια σταθερά αυξανόμενη επισκεψιμότητα [παρότι εγώ κάθε άλλο παρά σταθερός είμαι στον ρυθμό με τον οποίο αναρτώ κείμενα!] και ότι κάποιοι φαίνεται να “έπεσαν τυχαία επάνω του” και, πλέον, το επισκέπτονται τακτικά, είναι η εξωτερική και “στατιστική” θεώρηση του πράγματος. [Αλλά, από την άλλη, η “αλήθεια” των αριθμών της στατιστικής δεν μπορεί να θεωρηθεί κριτήριο ασφαλές, αφού μάλιστα, όπως λένε, “οι αριθμοί μπορεί να ευδοκιμούν, αλλά οι άνθρωποι να υποφέρουν” και “τα μεγαλύτερα ψέματα μπορεί να τα πει η στατιστική”…]

Υπάρχουν, όμως, και τα βαθύτερα, δηλαδή τα ουσιαστικά, αποτελέσματα: Το “ευχαριστώ, βοηθήθηκα” που έχω ακούσει κάποιες φορές από γνωστούς και φίλους, ή τα σχόλια κάποιων αγνώστων ή e-φίλων….

Αυτή είναι μία από τις μαγικές εκδοχές και διαστάσεις του Διαδικτύου και των Ιστολογίων…

Και πάλι, βέβαια, υπάρχει, ίσως, η πιθανότητα, κάποιο απ’ τα κείμενα αυτά, να ωφελήσει, με τον τρόπο του το καθένα, αναλόγως, οποτεδήποτε στο μέλλον, κάποιον άγνωστο συνάνθρωπό μου, και να μην το μάθω ποτέ!...

Και… πώς και γιατί είναι απαραίτητο να το μάθω, άραγε; Οι αλληλεπιδράσεις που λαμβάνουν χώρα στον κόσμο μας, σ’ αυτόν “τον κόσμο τον μικρό, τον Μέγα”, και στο σύμπαν ολόκληρο, είναι απίθανες! Θα έχετε ακούσει, βέβαια, τη φράση ότι “το πέταγμα μιας πεταλούδας στο Χογκ Κονγκ, μπορεί να επηρεάσει τον καιρό στη Νέα Υόρκη” ή/και, σε καιρούς οικονομικής παγκοσμιοποίησης, τον δείκτη τιμών του Χρηματιστηρίου της…

Είναι συνήθως αδύνατο να συλλάβουμε αυτή την α-πιθανότητα!....

Και γιατί να είναι απαραίτητο, άραγε, γιατί να χρειαζόμαστε να “συλλάβουμε”, να συνειδητοποιήσουμε ή να μάθουμε αυτό το όποιο αποτέλεσμα των πράξεών μας; Αυτή, άραγε, είναι η “πληρωμή” μας, η ανταμοιβή μας; Γι’ αυτό κάνουμε κάτι, το ο,τιδήποτε, στους σύγχρονους καιρούς της κοντόφθαλμης (και δη υλιστικής) χρησιμοθηρίας; [Πώς άλλαξε έτσι ο καιρός, το κλίμα (κάθε είδους!...), Θεέ μου, πώς το αλλάξαμε έτσι, με τις πράξεις μας, τα τελευταία χρόνια!...]

“Κάνε το καλό και ρίξ’ το στο γιαλό” έλεγαν οι παλαιότεροι, συχνά αμόρφωτοι, μα και σοφοί συνάμα!...

Εμείς σήμερα, ως κοινωνία, συνολικά, θα το κάναμε θέμα Διεπιστημονικών ημερίδων, Φιλολογικών [:Το “κάνε” είναι προστακτική ή ευκτική;] και Φιλοσοφικών [:Τι είναι το “καλό”;] αναλύσεων, θα το βάζαμε στο ντιβάνι του Ψυχαναλυτή [:Γιατί θέλεις να κάνεις το καλό; Γιατί το έχεις ψυχολογική ανάγκη;], θα το εξετάζαμε υπό το πρίσμα της Παιδαγωγικής και της Οικολογίας [:Γιατί να υποδεικνύουμε να το ρίχνουν στο γιαλό; Δημιουργεί προηγούμενο και κακές συνήθειες!], ίσως να διαβλέπαμε και μία Πολιτική διάσταση [:Ναι στην αυθόρμητη και συλλογική δράση, όχι στις υποδείξεις. Ο Έλληνας δεν χρειάζεται υποδείξεις…], ίσως θα συστήναμε μια Διακομματική Επιτροπή για να διερευνήσει όλες τις εκφάνσεις και να καταλήξει σε ολοκληρωμένο πόρισμα και στην καλύτερη δυνατή (και πολιτικώς ορθή, βεβαίως – βεβαίως!...) διατύπωση και…. ακόμα θα περιμέναμε!...

[Συνεχίζεται…](*)

(*) Συνεχίζεται διότι στην πραγματικότητα όλα συνεχίζονται (και δουλεύουν ενδόμυχα…) και δεν εξαντλούνται με όσα γράφουμε σε μια σελίδα χαρτιού ή με όσα μετα-γράφουμε σε ένα ιστολόγιο…

(*) Συνεχίζεται, ακόμη, διότι κάποιοι καλοί φίλοι μου υπέδειξαν, ως άλλοι image-makers ή ως καλοί “μαρκετίστες”, πως τα κείμενά μου είναι ιδιαίτερα μακροσκελή και, συνεπώς, κουραστικά, ακόμα και γι’ αυτούς που θα είχαν όλη την καλή διάθεση να τα διαβάσουν.. […ε, μην κάνουμε κατάχρηση της καλοσύνης τους να με διαβάζουν και τους “εξοντώσω”!...]